Rozwój sprawności motorycznej
Stopień opanowania takich umiejętności jak szybkie bieganie, przeskakiwanie, wspinanie się, chodzenie po narysowanej linii, zjeżdżanie ze zjeżdżalni jest w przypadku pięciolatka imponujący. W tym wieku pojawia się również szereg sprawności motorycznych, wskazujących na rozwój sprawności motorycznej rąk i palców – dziecko potrafi tworzyć wielobarwne prace plastyczne, zawierające dużą ilość szczegółów, nawlekać koraliki na sznurek, budować skomplikowane konstrukcje z klocków, wycinać nożyczkami dowolne formy według własnych pomysłów, sprawnie chwytać przyrządy do pisania. W tym wieku dziecko w czasie wykonywania czynności manualnych, wymagających precyzji angażuje całe ciało – rysując figury i kolorując porusza językiem, nogami, tułowiem.
Rysunki, jakie powstają w tym okresie mają formę uproszczoną i zgeometryzowaną; są sztywne i kanciaste lub przeciwnie nadmiernie zaokrąglone. Uważa się, że dziecko posiada już pewną koncepcję rysunku, zanim powstanie on na papierze. W pracach plastycznych brakuje jeszcze właściwych proporcji pomiędzy rysowanymi elementami. Dziecko nie potrafi również wyrażać perspektywy i przestrzeni. Przedstawione na rysunkach przedmioty i postacie stanowią jakby wewnętrzny model otaczającego świata. Dziecko zaznacza na nim te cechy, które są dla niego najważniejsze.
Rozwój mowy
W wieku pięciu lat w mowie pojawiają się już wszystkie części mowy. W dalszym ciągu wzrasta liczba rzeczowników, czasowników, przymiotników, przysłówków, zaimków i liczebników. W tym okresie często występują jeszcze trudności artykulacyjne, przejawiające się tym, że trudniejsze głoski są zastępowane łatwiejszymi lub są mylone z innymi. Pod koniec okresu pięciu lat oczekuje się od dziecka poprawnego wymawiania wszystkich dźwięków i swobodnego posługiwania się mową ustną. Tworząc opowiadania dziecko w tym wieku potrafi przedstawić sekwencję wydarzeń.
W tym wieku następuje wyraźny postęp w zakresie rozwoju słuchu fonemowego. Pięciolatek potrafi już wyróżniać pierwszą głoskę w krótkich wyrazach, jak również podzielić krótkie – trzy literowe wyrazy na głoski oraz połączyć je w całość. Wzrasta również świadomość sylab w wyrazach oraz rymów.
Rozwój zabaw
W zabawach dzieci pięcioletnich coraz wierniej zaczyna odbijać się rzeczywistość. W tym okresie można zaobserwować wyraźny rozwój zabaw konstrukcyjnych, które zaczynają dominować w aktywności zabawowej. Przyglądając się coraz uważniej zajęciom dorosłych, dzieci dostrzegają, że ich życie polega na pracy, na produkowaniu czegoś. Zdobytą wiedzę przenoszą do zabaw konstrukcyjnych – majsterkują, używając młotka, nożyczek, kleju. Zmiany następują również w zakresie zabaw tematycznych, w których starają się coraz dokładniej odtwarzać zaobserwowane czynności. W tym wieku dzieci często celowo zbierają informacje na temat interesujących ich zawodów – obserwują na przykład starsze rodzeństwo, odrabiające lekcje i dopytują się o ich zajęcia szkolne po to, żeby bawić się potem w szkołę. Rzadko pojawiają się zabawy z dwojgiem dzieci, najczęściej pięciolatki bawią się z jednym dzieckiem lub indywidualnie. Dopiero w wieku sześciu lat dzieci stopniowo przechodzą do zabaw zbiorowych.
Rozwój emocjonalno – społeczny
Pięciolatek potrafi już wyrażać swoje uczucia adekwatnie do sytuacji, potrafi również opisać przeżywane emocje słowami. W tym wieku dziecko w dalszym ciągu ma trudności z podporządkowywaniem się normom ustalonym w grupie. W kontaktach z rówieśnikami w dominują zabawy wspólne – dzieci łączą się w większy zespół w celu wspólnej zabawy i potrafią bawić się razem około piętnastu minut.
W wieku pięciu lat zanikają zachowania, wskazujące na agresję fizyczną, wzrasta natomiast ilość reakcji słownych, wskazujących na negatywizm. Na polecenia dorosłych, które nie są zgodne z jego wolą pięciolatek reaguje odmową. Często w tym wieku dziecko mocno odczuwa niesprawiedliwość takich poleceń, co budzi w nim poczucie krzywdy. Im bardziej dziecko czuje się pokrzywdzone stanowiskiem dorosłych, tym mocniej trwa w swoim uporze. Częstym błędem popełnianym przez dorosłych jest przełamywanie „ na siłę” negatywnego nastawienia dziecka. Odpowiedź „nie” staje się ważnym aspektem pewności siebie i pełni istotną rolę w rozwoju społecznym. Należy odróżnić reakcje tego typu od wybuchów gniewu, marudzenia i buntu, które wskazują na niepewność w kontaktach społecznych.
W tym okresie dziecko, nawiązując kontakty z dorosłymi i rówieśnikami niektóre z tych osób obdarza wyraźną sympatią - stara się im pomagać, chętnie przebywa w ich towarzystwie, obdarowuje je zabawkami. Sympatia w stosunku do rówieśników może przeradzać się w okresie późniejszym w uczucie trwałej przyjaźni.